އައްޑޫ ލިންކް ރޯޑްގައި ހަވީރު ގަޑީގައި ނޫނީ އިރާކޮޅު ބުރެއް ޖަހައިލާ އިރު މި މީހާ ދުވަން/ހިނގަން ނުކުމެ ނޫޅޭ ދުވަހަކާ ގިނަ ފަހަރަށް ދިމައެއް ނުވާނެ އެވެ. މަގުގެ ކޮންމެވެސް ހިސާބަކުން، އަވަށެއްގެ ބޮޑުމަގުގެ ކޮންމެ ވެސް ދިމާއަކުން އޭނާ ފެންނާނެ އެވެ. ހިތްވަރަށް ހާމަ ސާބަހެވެ.
ކަސްރަތަށް އޭނާ ހިތަދޫން ފަށާ ދަތުރު ނިންމާލައި އެނބުރި ގެއަށް ވަންނާނީ އައްޑޫގެ ގުޅިފައިވާ ހުރިހާ އަވަށެއްގެ "ޚަބަރުދަބަރު ބަލައިފަ" އެވެ. ބައެއް ދުވަސް ދުވަހު ގަމުގެ "ޚަބަރުތަކާ" ވެސް އެކީގަ އެވެ.
މިއީ ހިތަދޫ އަލީ މޫސާ އެވެ. އައްޑޫ އިކްއަޓޯރިއަލް ހޮސްޕިޓަލް (އޭއީއެޗް) ގައި ވަޒީފާ އަދާކުރަމުން އަންނަ 59 އަހަރުގެ އަލީ މޫސާ އަށް މިހާރި ކަސްރަތަކީ ދުވަހުގެ އެންމެ މުހިއްމު އެއް ބައެވެ. ހަފުތާގެ ދެ ދުވަހެއް ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ދުވަހެއްގައި އޭނާ ގަވައިދުން ކަސްރަތަށް ނުކުންނާނެ އެވެ.
ޓެނިހަކަށް އަރައިގެން ވަރަށް ހަމަޖެހިލައިގެން ދިގު ރާސްތާގެ ހިނގުމަށް އަލީ ނުކުތުމަކީ މިހާރު އަމިއްލަ ބަހުން ނަމަ "ކޮންމެހެން ވެސް ކުރަން ޖެހޭ" ކަމެކެވެ.
"ކަސްރަތާ ނުލަައެއް މިހާރަކު ނޫޅެވޭނެ. އެއީ މީހާ ފޫހީކުރުވާ އަދި ކަންނެތްކޮށްލާ ކަމެއް،" އޭއީއެޗްގެ މެއިންޓަނާއި ޓްރާންސްޕޯޓް ސެކްޝަންގެ ހެޑް ބުންޏެވެ. "އަހަރެންގެ އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ބައެއް މިއީ. މީގެ ސަބަބުން ވަރަށް ބޮޑެތި ފަސޭހަތަކެއްވެއްޖެ. ބަރުދަން ލުއިވެ، މީހާ ހެލިފެލިވެ އުޅެން ފެށީމަ ނިދުން ކަހަލަ ކަންކަމަށް ވެސް ވަރަށް ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއް އަތުވެއްޖެ. އަނެއްކާ ކުރާ މަސައްކަތްތަކަށް ފޯކަސްކުރުމާއި ދެން އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ކަންކަމަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ފަސޭހަތަކެއް ހަށިގަނޑަށް އައި ބަދަލުތަކުން އަތުވެއްޖެ."
އަލީ ބުނި ގޮތުގައި ކަސްރަތަކީ އެންމެ ފުރަތަމަ މަޖަލަކަށް ފެށުނު ކަމެކެވެ. އޭރު ރައްޓެހި ގްރޫޕަކާ އެއްކޮށް ނުކުންނަނީ އެވެ. އެއީ މީގެ އަށަށެއްކަ އަހަރު ކުރި އެވެ. އެކަމަކު އޭރު މިއީ ވަކި ގަވާއިދެއް ތާވެއްލެ ދަށުން ފެށުނު ކަމެއް ނޫނެވެ. ރައްޓެހިން މަޖަލަކަށް ހިނގަން/ދުވަން ނުކުންނަނީ އެވެ. މިކަން ފަށައިގަތް އިރު އޮތް އުސޫލަކީ ދެވުނު ދުވަހަކުން ދިއުމެވެ.
"އެގޮތަށް މިކަން ފެށި ބައެއް ދުވަސް ރައްޓެހިންނަށް ނާދެވި އެކަހަލަ ގޮތަކަށް މިކަން ދިޔައީ. އެކަމަކު ފަހުން ވީ ގޮތަކީ އަހަރެން މިކަމަށް މާ ބޮޑަށް ހިތްޖެހި ހަމަ ހިތްވަރު ލާފައި ކަސްރަތަށް ނުކުންނަން ފެށީ،" އަލީ މޫސަ ބުންޏެވެ. "އޭރު އެ ފެށުނު ގޮތަކަށް މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ހަމަ ކަސްރަތު އެބަކުރެވޭ. މިކަމަކީ ދެން ހުއްޓާލެވޭނެ ކަމެއް ނޫން."
އޭނާ ބުނީ ކަސްރަތުކުރަން ފެށި އިރު، ބަރުދަނުގައި އެވްރެޖްކޮށް 65-66 ކިލޯ ހުރި ކަމަށެވެ. އެކަމަކު މިހާރު އެވްރެޖް ބަރުދަނަކީ 60-61 ކިލޯ އެވެ. އެއީ އުމުރާއި ބަރުދަނާއި އިސްކޮޅަށް ބަލާ އުރު އަލީ އަށް އެންމެ ހެޔޮވަރު ވަރެވެ.
ކަސްރަތާ އެކު އޭނަގެ ކެއުމުގެ ވައްޓަފާޅި އަށް ވެސް މިހާރު ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއް އައިސްފި އެވެ. ހަކުރާއި ތެލާއި ހަވާދު އެކުލެވޭ ކާނާއާ އަލީ މިހާރު ވަރަށް ދުރެވެ. ކޯކް ވެސް ބުއިން ހުއްޓައިލިތާ އެތައް ދުވަހެކެވެ. ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ހުއްޓާލިތާ ވެސް 24 އަހަރުވެއްޖެ އެވެ.
"ތެދަށް ބުނަންޏާ އަބަދު ވެސް ސިއްހަތަށް ބެލޭ. އެހެންވެ ކަންނޭނގޭ އުމުރުން މިހާ ދުވަސްވީ އިރު ސިއްހީ މާ ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއް ނެތް. ކަސްރަތަށް ވަރަށް ބޮޑު އިސްކަމެއް ދެވުނަސް ހަގީގަތުގައި ކެއުމަކަށް އަދިވެސް އެންމެ ބަލަންވާ ވަރަކަށް ނުބެލޭ،" އޭނާ ބުންޏެވެ. "ސިއްހަތަށް ފައިދާ ހުރި އެއްޗެހި ހޯދުމާއި އެކަމަށް ހިނގާ ހަރަދާއި މިހެން ހުންނަ ކަންމަކަމަކީ އެހާ ފަސޭހަ ކަންކަމެއް ނޫން."
އެކަމަކު ކެއުމުގެ އަލީ ގެންގުޅޭ ހާއްސަ އުސޫލެއް އޮވެ އެވެ. އެއީ ކާ ވަގުތުތަކުގައި ކާ މިންވަރު މަދުކުރުމެވެ.
"އެގޮތަށް ކެއުން ބެހެއްޓޭތޯ ބަލަނީ. ގިނައިރުކޮށްފައި މާބަނޑުހައިވެފައި ކާ ކަމަންޏާ ގިނަ ފަހަރަށް ވަރަށް ގިނައިން ކެވޭ ގޮތް ވާނީ. އެހެންވީމަ އަހަރެން ކާ އިރު ކާ މިންވަރު މަދުކޮށްފައި ދޭތެރެ ތެރެއިން ކޮންމެވެސް އެއްޗެއް ކާލާ ގޮތަކަށް ދުވަހުގެ ކަންކަން ރޭވިފައި އިންނާނީ." އޭނާ ބުންޏެވެ.
އަލީގެ ވާހަކަ އަކީ އެވެ؛ ކަސްރަތުކުރަން މާދަމާ އަށް މަޑުކުރާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ޓައިމް މެނޭޖްކޮށްގެން އެކަމަށް ވަގުތު ހޯދާނީ އެވެ. ކޮންމެހެން ޖިމަކަށް ދާކަށް މަޖުބޫރެއް ނޫނެވެ. ކަސްރަތަށް ވަކި އުމުރެއް ނެތެވެ. އެހެންވެ ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތަކަށް ކޮންމެ މީހަކު ވެސް މަސައްކަތްކުރަންވީ އެވެ. ބޭނުން ވަނީ ހިތްވަރެކެވެ.
"މިކަމަކީ ވަކި އުމުރަކަށް ހާއްސަ ކަމެއް ވެސް ނޫން. ހުރިހާ އުމުރެއްގެ މީހުން ވެސް ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް. އެކަމަކު އަހަރެމެންގެ ތެރޭގައި މިކަމުގައި ތަފާތު ވިސްނުންތަކެއް ގެންގުޅޭ މީހުން ވެސް އުޅޭ،" އަލީ ބުންޏެވެ. "ވަކިން ހާއްސަކޮށް އުމުރުން ދުވަސްވުމަކީ ކަސްރަތަށް ދުވަން ނުވަތަ ހިނގަން ނުނުކުންނަން ޖެހޭ ސަަބަބެއް ނޫން. އެކަމަކު މިގޮތަށް ނުކުންނަ މީހުންނާ ދޭތެރޭ ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގެ ސަބަބުން ފަަސްޖެހޭ މީހުން ވެސް އެބަތިބި. އަހަރެން ވަރަށް އުފާވޭ އަހަރެން މިހެން ކަސްރަތަށް ނުކުމެ އުޅޭ އިރު ބައެއް ފަހަރު ޒުވާން ކުދިންނާ ދިމާވެ، އެ މީހުންނާ ވެސް ޖޮއިންވެލައިގެން ވެސް މިކަން ކުރެވޭތީ. އެހެންވީމަ އުމުރަކަށް ބަލާނެ ކަމެއް ނެތް."
އަލީ ދޭނެ އެންމެ މުހިއްމު މެސެޖަކީ މި އެވެ؛ އެއީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ވެސް ކަސްރަތަށް ކިތަންމެ ކުޑަ ނަމަވެސް ވަގުތުކޮޅެއް ހޯދުމެވެ.
"ޓައިމް މެނޭޖްކުރަން އެނގެންޏާ މިކަން ނުކުރަން ދައްކާނެ ބަހަނާތަކެއް ވެސް ނުހުންނާނެ. ކަސްރަތަކީ ކުރަން ފެށީމަ އެއަށް ހިތްޖެހި އާދަވެ، ދެވިވެސް ހިފާ ކަމެއް. އެއީ ހަގީގަތުގައި ވަރަށް ރަނގަޅު ކަމެއް،" އޭނާ ބުންޏެވެ. "އަހަރެންގެ ތަޖުރިބާ އަކީ މިހާރު ކަސްރަތާ ނުލައެއް ނޫޅެވޭނެ."
އޭނަ، މި ހިތްވަރު ދައްކާ އިރު އާއިލީ ސަޕޯޓް ވެސް ބޮޑެވެ. އާއިލާގެ ތެރޭގައި ކަސްރަތުގެ ފޯރި ގަދަ ނޫނަސް ބައްޕަގެ ކަސްރަތަށް ދަރިންދޭ ހިތްވަރު ބޮޑެވެ. އެގޮތުން ކަސްތަށް ބޭނުންވާ ޓެނިހާ އެއްޗެހި ހޯދައި ދިނުމާއި ބައްޕަގެ ކަސްރަތުގެ ރޫޓިން އަށް ވާނުވާ ދަރިން ބަލަ އެވެ.
"ދަރިންގެ ތެރޭގައި އަހަރެންހާ ފިޓް ނޫން ކުދިން ވެސް އެބަތިބި. އަދި ބައްޕަ ކަސްރަތުކުރާތީ މިކަން ކުރެވޭތޯ ހިތްވަރުކުރާ ކުދިން ވެސް އެބަތިބި." ހަ ކުދިންގެ ބައްޕަ ބުންޏެވެ.
ޔަގީނުން ވެސް އާއިލާގެ މީހުންނަށް "އިންސްޕިރޭޝަނަކަށް" ވާ ފަދައިން އަލީ މަގުމަތިން ފެންނަ ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް އެއީ އިންސްޕިރޭޝަނަކަށް ވާނެދޯ އެވެ؟