ބުނެވޭ ގޮތުގައި ޔޯގާއަކީ އިންސާނާގެ ހަށިގަނޑާއި ސިކުނޑި އާއި ރޫޙު ގުޅުވައި ދޭ ޙަރަކާތްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ޤަދީމީ އިންޑިއާގައި އުފެދިގެން އައި ކަމެކެވެ. ޔޯގާގެ އެކިއެކި މަދަރުސާތައް ނުވަތަ މަންހަޖުތައް ހުރެ އެވެ. ހިންދޫ ދީނާއި، ބުދުދީނާއި، ޖެއިންދީނުގައި ތަފާތު ގޮތްގޮތަށް މި ކަން ކުރެވެ އެވެ. އަދި ޤަދީމީ ވައްތަރުތަކާއި، ފަހުގެ އެކިއެކި ވައްތަރުތައް ވެސް ހުރެއެވެ. މިހާރު މުޅި ދުނިޔެއަށް ޔޯގާ މަޝްހޫރުވެގެން އައިސްފައި ވަނީ ޞިއްޙީ ކަސްރަތެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
ނަމަވެސް، ޔޯގާ އަކީ ހަމައެކަނި ދުނިޔެވީ ނުވަތަ ޢާލަމީ ކަސްރަތެކޭ ބުނެގެން ފުއްދައިލެވޭކަށް ނެތެވެ. ޔޯގާ އަކީ ހިންދޫ ދީނާއި، ބުދުދީނާއި، އެހެނިހެން ޝިރުކީ ބައެއް އިޢުތިޤާދާއި ޚުރާފީ ޤަބޫލުކުރުންތަކުގެ މައްޗަށް އުފެދިގެން އައިސްފައިވާ ކަސްރަތެއް ކަމާ މެދަކު ޝައްކުކުރާނޭ ޖާގައެއް ނެތެވެ.
އެ ދީންތަކުގެ މަންތުރަތަކާއި ނަޣަމާތުތައް ހިމެނޭ ކަމެކެވެ. އަދި ކުރެވޭ ކަސްރަތުގެ ވައްޓަފާޅިއާއި ހުއްޓި ތިބޭތިބުމާއި އެކަން ކުރާ ގަޑިތަކަކީ ވަރަށް ގިނަ ފަހަރު ކޮންމެވެސް ޝިރުކީ އިޢުތިޤާދަކާ ގުޅުވާފައިވާ ކަމީ ވެސް ޝައްކު ކުރެވެން ޖާގައެއް އޮތް ކަންކަމެއް ނޫނެވެ.
މީގެ މާނަ އަކީ ޔޯގާގެ ތެރޭގައި ހުންނަނީ މުޅިން ވެސް މި ބާވަތުގެ ކަންކަމޭ ބުނަނީއެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ޔޯގާގެ ޙަރަކާތްތަކާއި މަންތުރަތަކާއި އެހެނިހެން އިޢުތިޤާދީ ރަމްޒުތައް ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް މަސްހުނި ކުރެވިފައެވެ. އެ ކަން ކުރާ މީހަކަށް ވެސް ތިމާ މި ކުރަނީ އެވެނިމިވެނި ކަމެކޭ ބުނަން ވެސް ނޭނގޭހާ އޮޅުންބޮޅުން ބޮޑެވެ. އެމީހަކަށް ގިނަ ފަހަރު އެނގިފައި އޮންނަނީ އޭގެއިން ލިބޭ ފައިދާތަކާއި ޞިއްޙީ ބޭނުންތެރިކަމެވެ.
މުސްލިމުންނަށް ވަނީ އެހެން ދީންތަކުގައި ހުންނަ ޘަޤާފަތްތަކާއި ތަޤްލީދުތަކުން ދުރުވުމަށް އަމުރުކުރައްވާފަ އެވެ. އެ މީހުންނާ އެ ކަންކަމުގައި ވައްތަރު ނުވުމަށް އަމުރުކުރައްވާފަ އެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންގެ ދީނަކީ ޙައްޤު ދީނެވެ. މި ދީނަކީ ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގެ ދީނެވެ. ހުރިހައި ހެޔޮ ކަމަކަށް މަގު ދައްކާ ދީނެވެ. މި ދީނުގައި އިންސާނީ ރޫޙާއި ސިކުނޑިއާއި ހަށިގަނޑަށް ޣިޒާ ދޭނޭ ގޮތް ވަރަށް ރަނގަޅަށް ބަޔާންކުރައްވާފައިވެ އެވެ. މި ދީނުގެ އަޅުކަންތައް ބިނާވެފައި ވަނީ މި ދެންނެވި ހުރިހާ ކޮޅަކަށް ނުވަތަ ބައިތަކަށް ވެސް ފަރުވާ ލިބޭނޭ ގޮތަށެވެ. ކޮންމެ އަޅުކަމެއްގައި ވެސް ސިކުނޑިއާއި ހަށިގަނޑާއި ރޫޙު ހިމެނިގެންވެ އެވެ. ނަމާދަށް ބަލާއިރު ނަމާދަކީ ހަމައެކަނި ބޭރުފުށުން ކުރާ ޙަރަކާތްތަކެއް ނޫނެވެ. ނަމާދުގެ ރޫޙަކީ މަޑުމޮޅިވެ ޙުޝޫޢަތްތެރިވުމެވެ.
ނަމާދަކީ މުޅި ކާއިނާތުގެ ވެރި ރައްބާ ކުރެވޭ މުޚާޠަބެކެވެ. މުނާޖާއެކެވެ. ތަފާތު ޙަރަކާތްތަކަކާ އެކު އިންސާނާގެ ރޫޙާއި ފިކުރު ވެސް ނަމާދުގެ ތެރޭގައި ހިމަނަން ޖެހޭ އަޅުކަމެކެވެ.
ހަމަ އެފަދައިން ދެން ހުރި އަޅުކަންތައް ވެސް މެއެވެ. ޒަކާތް، ރޯދަ އަދި ޙައްޖު ވެސް ހަމަ އެފަދައެވެ. އަދި ކައުނުގައި ވާ ކަންކަމާ މެދު ވިސްނުމާއި، ޙަޔާތުގެ މަޤްޞަދު ހަނދާން ކުރުމަކީ ވެސް އިސްލާމް ދީން އަމުރުކުރައްވާ ކަމެކެވެ.
މުސްލިމުންނަށް އިސްލާމްދީނުން ނުލިބޭނޭ ހިތްހަމަޖެހުމެއް ނެތެވެ. އިސްލާމްދީން ބާވައިލެއްވުނީ ސިކުނޑިއާއި ހަށިގަނޑާއި ރޫޙު ގުޅުވައިދޭ ދީނެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. މި ދެންނެވި ތިން ބަޔަަށް ވެސް ޣިޒާ ލިބޭނޭ ގޮތްގޮތް ދީނުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައިވެ އެވެ. މުސްލިމުންނަށް އޮތީ ޝައްކާއި ވަހުމާއި ޝިރުކުގެ ޘަޤާފަތްތައް ދޫކޮށް، ތައުޙީދުގެ މި މަތިވެރި ދީނަށް ފުރިހަމައަށް އުޅެވޭތޯ ބެލުމެވެ. ރަނގަޅު މުސްލިމަކަށް ވެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރުމެވެ.
ނޯޓް: މިއީ ޝެއިހް ޝަފީއު އަބްދުﷲ ގެ ލިޔުއްވުމެކެވެ. ރޯދަ މަހުގެ ކުރިއަށް އޮތް ދުވަސްތަކުގައި ޝަފީއުގެ މިފަދަ އާޓިކަލްތައް ކޮންމެ ދުވަހަކު ވެސް "އައްޑޫ ލައިވް" ގައި ގެނެސްދެވޭނެ އެވެ.