(ފެބްރުއަރީ 28، 2014 ވަނަ ދުވަހުގެ ބަޔާ ގުޅޭ)
ގަމުގައި ޖޭއެސްއެމް/އެސްޓީއޯ ގާމެންޓް ފެކްޓްރީ ހުޅުވުނުތާ ދޮޅު އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މާޗް 3، 1983 ގައި ގަމާއި މާލެ އާ ދެމެދު ދަތުރު ކުރަން ހަމަޖެހުނު ފުރަތަމަ ޝެޑިއުލް ފްލައިޓް ބޭއްވުނެވެ.
ފެކްޓްރީތައް ހުޅުވުމުގެ ސަބަބުން އެތަންތާނގައި މަސައްކަތް ކުރަން ގެނެސްފައިވާ ގިނަ އަދަދެއްގެ ލަންކާ މީހުންނާއި ހޮންކޮންގު މީހުންގެ ދަތުރުފަތުރުގެ މުހިއްމު ކަމަށްޓަކަ އެވެ. އަދި ފެކްޓްރީގެ ބޭނުންތަކަށް ވައިގެ މަގުން ގެންނަން ޖެހޭ ޟަރޫރީ ތަކެތި އުފުުލުމަށް ގަން އެއާޕޯޓްގެ ބޭނުން ޖެހުނީ އެވެ.
މި ފްލައިޓްތަކުން ދަތުރު ކުރި ދިވެހިންނާއި ސަރުކާރުގެ ވެރިންނަށް ގަމާއި ފޭދު އާ ދޭތެރޭގައި މި ފާލަން ވެގެން ދިޔައީ ދަތުރު ކުރުމުގެ ފަހި މަގަކަށެވެ.
ހުޅުދު އާއި މީދު އަށް ވެސް ހެނދުނާއި ހަވީރު ކަނޑުމަގުން ފެކްޓްރީގެ ދަތުރުތައް ހަމަޖެހިގެން ދިޔަ އެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އަތޮޅުގެ އުތުރު ބިތުގައިވާ މި ދެ ރަށަށް ދަތުރު ކުރުމުގެ ފަސޭހަކަން ލިބިގެން ދިޔަ އެވެ.
އެ ދުވަސްވަކީ ހުޅުދޫ ބަނދަރު ހެދި ދުވަސްވަރެވެ. ހުޅުދޫ ރައްޔިތުންގެ އަމިއްލަ މަސައްކަތުން ހެދި މި ބަނދަަރަކީ ރާއްޖޭގެ ރަށެއްގެ ރައްޔިތުން އަމިއްލަ މަސައްކަތާއި އަމިއްލަ ހަރަދުގައި ހެދިފައިވާ ހަމައެކަނި ބަނދަރެވެ.
ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަމަކީ މި ބަނދަރު ހެދުމުގެ ކުރިން ހުޅުދުއަކީ ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނައިން މީހުން ދިރިއުޅޭ އެއް ރަށް ކަމެވެ. އަދި އެންމެ ބޮޑު އެއް ރަަށެވެ. އެ ރަށަކީ ލަފާ ފުރަން އެންމެ ދަތި އެއް ރަށް ވެސް މެ އެވެ.
ފެކްޓްރީތައް ބަންދު ކުރަން ޖެހުނީ މުވައްޒަފުންނަށް މުސާރަ ދިނުމާއި ކަރަންޓް ބިލް ނުދެއްކުން ފަދަ މައްސަލަތަކެއް ކުރިމަތިވުމުން ކަމަށް ޓްރޭޑް މިނިސްޓަރު ޔާމީން ވިދާޅުވި އެވެ. މި ފެކްޓްރީ ބަންދު ކުރި އިރު 250 ބިދޭސީ މުވައްޒަފުންނާއި ހަމަ އެ އަދަދަށް ދިވެހިން ވެސް ފެކްޓްރީގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔަ އެވެ.
މާ ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވެ ޖޭއެސްއެމް/އެސްޓީއޯގެ ފެކްޓްރީތައް ވެސް ހަމަ މި ގޮތަށް ބަންދު ކުރަން ޖެހުނެވެ. މި ފެކްޓްރީގެ އެކި ބައިގައި ދިވެހިންނާ އެކު 1,500 ވަރަކަށް މުވައްޒަފުން މަސައްކަތް ކުރި އެވެ.
މި ފެކްޓްރީގެ މުދަލާއި ތަކެތި އީޑްން ފެޝަން އަށް ވިއްކާލުމުން އެ ފެކްޓްރީގެ މަސައްކަތް އައު މެނޭޖްމަންޓަކާ އެކު ހިނގައިގަތެވެ. ކެއުމާއި މުސާރަ އާއި އެހެނިގެން އިނާޔަތްތައް ވެސް ކުރިއަށް ވުރެ ރަނގަޅެވެ.
އީޑްން ފެޝަން ރަނގަޅަށް ހިނގައިގަތުމާ އެކު އިތުރު އެހެން ފެކްޓްރީއެއް ވެސް ހުޅުވުނެވެ. އެއީ ނޮވެމްބަރު 5، 1996 ގައި ހުޅުވުވުނު ލީނިއާ ކްލޯތިން މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް އެވެ. މިއީ ގަމުގައި ހިންގި އެންމެ ފެންވަރު މަތީ ފެކްޓްރީ އެވެ. ދިވެހިންނާއި ލަންކާ މީހުން މަސައްކަތް ކުރި މި ފެކްޓްރީގައި ޝިފްޓަކު 250 މީހުން މަސައްކަތް ކުރި އެވެ.
ނަމަވެސް މި ފެކްޓްރީ ވެސް ހިނގީ ނުވަ ވަރަކަށް އަހަރަށެވެ. ފެކްޓްރީ ބަންދުކޮށް މެޝިންތައް ވެސް ހިފައިގެން އެންމެ ފަހުން ގަމުގައި ތިބި ލަންކާ މީހުން ފުރީ ޖެނުއަރީ 7، 2005 ގަ އެވެ.
އިލްޔާސްގެ ވެރިކަމުގައި ގަމުގައި އަލަށް ފެށި ސިލްވަ ލައިނާއި ޖޭއެސްއެމްގެ ފެކްޓްރީތައް އުވި ދިއުމަށް ފަހު އެ ބޭފުޅުން ފެއްޓެވި ހުރިހާ ކަމެއް ވެސް ނެތި ނިމި ދަނީހެން ހީވި އެވެ. ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި އަލުން ފެކްޓްރީތައް ހިނގައި ގަތް އިރު އީޑްން ފެޝަން ފެކްޓްރީ އާ އެކު ޖުވެލް ޓެކްސް (ގާމެންޓް) ގެ ދެ ފެކްޓްރީ ވެސް ގަމުގައި ހިނގައިގަތެވެ.
ނަމަވެސް ދޮޅު އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މި ދެ ފެކްޓްރީ ވެސް ބަންދުކޮށް އެންމެ ފަހުން ތިބި ބިރޭސީންގެ 114 މީހުން ރަށަށް ފޮނުވައި ނިމުނީ 2001 ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓް މަސް ނިމުނު ތަނާ އެވެ.
ގަމުގައި ގާމެންޓް ފެކްޓްރީތައް ހުޅުވުނީ 1981 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެންނެވެ. ދެހާސް ހަތަރު ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަަށް ގަމުގައި ހިންގި ހުރިހާ ފެކްޓްރީތައް ބަންދުވެ، އެ ވަސް ވެސް ފޮހެވިގެން ހިނގައްޖެ އެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ހުޅުވުނު ފެކްޓްރީތައް ބަންދުވުމުން ސަރުކާރުން އަލުން ގަމުގައި ގާމެންޓް ފެކްޓްރީ ހުޅުވަން ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވި އެވެ.
ފެކްޓްރީތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރި 1,000 އަށް ވުރެ ގިނަ ދިވެހިންގެ ވަޒީފާތައް ގެއްލިގެން ދިއުން ސަރުކާރަށް ބޮޑު މައްސަލައަކަށްވި އެވެ. އެހާ އަވަހަށް ދެވަނަ ފަހަރަށް ގަމުގައި ގާމެންޓް ފެކްޓްރީތައް ހުޅުވިގެން ދިޔައީ އެހެންވެ އެވެ.
ނަމަވެސް މި ފަހަރު ހުރިހާ ފެކްޓްރީތައް ހުއްޓި ސަރުކާރަށް ލިބެމުން ދިޔަ އެއްޗެއް ވެސް ނުލިބި، އެންމެންގެ ވަޒީފާތައް ގެއްލިގެންް ދިއުން މާ ބޮޑު މައްސަލައަކަށް ނުހެއްދެވީ ކީއްވެ ބާވަ އެވެ؟
މިއީ ފެކްޓްރީތަކުން ލިބުނު އެއްޗަކުން ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ އާއިލާތަކުގެ މީހުންނާއި ފެކްޓްރީތަކުން ވިޔަފާރީގެ ނަފާ ލިބެމުން ދިޔަ ވިޔަފާވެރިންގެ ބޮޑު ސުވާލެކެވެ. އެކަމަކު މި ސުވާލަށް ޖަވާބެއް ނުލިބެ އެވެ.
ވަރަށް ބާރަށް އިވެން ފެށީ ޓޫރިޒަމްގެ ވާހަކަ އެވެެ. ވިލިގިލި ތަރައްގީ ކުރާ ވާހަކަ އެވެ. (ނުނިމޭ)
ނޯޓް: މިއީ ފޭދޫ އަލީ ފަހުމީ އަހުމަދު ސެޕްޓެމްބަރު 25، 2013 ގައި ނެރުއްވި "އައްޑޫ ގަން ހިންގުން" މި ފޮތެވެ.
"އައްޑޫ ލައިވް" ގައި މި ފޮތް ސިލްސިލާއެއްގެ ގޮތުގައި ޝާއިއު ކުރަން ހަދިޔާ ކުރެއްވި ކަމަށްޓަކައި، މި ނޫހުގެ ފަރާތުން ފަހުމީ އަށް ހާއްސަ ޝުކުރެއް އަރިސްކުރަމެވެ.