(މާޗް 4، 2014 ވަނަ ދުވަހުގެ ބަޔާ ގުޅޭ)
އަސާސީ ހިދުމަތްތައް: ހިތަދޫ ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލް
ނޮވެމްބަރު 24، 1984 ގައި ހިތަދޫގައި ހުޅުވުނު ހޮސްޕިޓަލަކީ ރާއްޖޭގެ އަތޮޅުތަކުގައި ހުޅުވުނު މިފަދަ ތިން ވަނަ ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލެވެ. ޔުނިސެފްގެ އެހީގައި ފަސް އަތޮޅެއްގައި ބިނާ ކުރަން ހަމަޖެހުނު 12 އެނދުގެ ހަތަރު ހޮސްޕިޓަލްގެ ތެރެއިން އެއް ތަނެވެ. މި ހޮސްޕިޓަލް މި ހުޅުވުނީ ގަމުގައި ހުރި އިނގިރޭސީންގެ ހޮސްޕިޓަލް ސަރުކާރުން ބަންދު ކުރެއްވިތާ ހަތް އަހަރު ފަހުންނެވެ.
އެ ހަތް އަހަރުގެ ދިގު މުއްދަތުގައި އައްޑޫގެ ރައްޔިތުން ސިއްހީ ފަރުވާއަށްޓަކައި ތަހައްމަލް ކުރި ވޭނާއި ތުރާލަށް ކެތްނުކުރެވިގެން ދިޔަ ބަޔަކު ދުނިޔެ އަޅައި ދިޔައީ އެވެ. އެކަމަކަށް ކުރާނެ ކަމެއް ނެތެވެ.
ރައީސް މައުމޫން ހުޅުއްވައި ދެއްވި މި ހޮސްޕިޓަލް ހާއްސަ ކުރެވިފައި ވަނީ އައްޑޫގެ އިތުރުން ހުވަދު އާއި ފުވައްމުލަކުގެ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް ސިއްހީ ފަރުވާ ދޭ ގޮތަށެވެ. އެ ދުވަސްވަރު އަތޮޅުތަކން ލިބެން ހުރި ސިއްހީ ފަރުވާގެ ފެންވަރު ހުރީ ވަރަށް އާދައިގެ ގޮތަކަށެވެ.
ވީމާ މި ހޮސްޕިޓަލް ހުޅުވުމާ އެކު ހުވަދު އާއި މުލަކުން ވެސް ބަލި މީހުންނާއި މަސް ދޯނިފަހަރު ހިތަދު އަށް ލަފަން ފެށި އެވެ. އެކަމަކު ހާލު ބޮޑުވެގެން ގެނެވޭ މިފަދަ ބަލި މީހުންނަށް ފަރުވާ ދެވޭ ފަދަ ވަސީލަތެއް އެ ދުވަސްވަރު މި ހޮސްޕިޓަލަކު ނެތެވެ. ވުމާ އެކު ބަލި މީހާ ހާލު ދެރަވެގެން ގޮސް ދުނިޔެ އަޅާ ދާތަން ބަލަން ތިބެނީ އެވެ. މަދު މީހަކަށް މަތިންދާ ބޯޓުން މާލެ ދިއުމުގެ ނަސީބު ވެސް ލިބެމުން ދިޔަ އެވެ.
އެ ދުވަސްވަރު މި ހޮސްޕިޓަލުގައި ހުރިހާ ބައްޔަކަށް ބޭސް ކުރަން ހުންނަނީ އެންމެ ޑޮކްޓަރެކެވެ. އެއީ އާދައިގެ މެޑިކަލް ޑޮކްޓަރެކެވެ. ނަމަވެސް އޭނާ އާ އެކު ފަރުވާދޭ ޑޮކްޓަރެއްގެ ގޮތުގައި ފޭދޫ އިބްރާހީމް ހަލީލް (ޑރ. ދޮންތުއްތު) ވެސް އެހީތެރިވަމުން ގެންދެވި އެވެ.
ފަށައި ގަތް އިރު ތަނުގެ ފެންވަރު ހުރި ގޮތް ބަޔާންކޮށް ދެއްވަމުން އެ ދުވަސްކޮޅު ޑޮކްޓަރަކަށް ހުންނެވި އަޒީ ބުނުއްވީ "ގިނަ ކަންތައްތައް ކުރާނެ ބައެއް ކުދި އިންސްޓްރޫމަންޓް (ސާމާން) ވެސް ނުހުރޭ. ވީމާ ކިރިޔާ ކަމެއްވާ އިރަށް ވެސް މާލެ ފޮނުވާލަން ޖެހެނީ. މިހާރު ހެނދުނު އެބަ އާދޭ 60-70 މީހުން. ކޮންޓްރޯލްކޮށްފައި އޮންނަނީ 50 މީހުންނަށް. އެއިން މީހަކު ބަލަން ލިބެނީ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއް. ކުދިން ވިއްސަން ވެސް މި ތިބެނީ އަޅުގަނޑުމެން، ފިރިހެނުން. އެހެންވީމާ ގިނަ މީހުން ހިތްހަމައެއް ނުޖެހޭ." އައްޑޫގައި ނެރުނު "މާވަސް" މަޖައްލާ އަށް އިންޓަވިއު ދެއްވަމުން އަޒީ ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ.
ހޮސްޕިޓަލް ހުޅުވި އިރު 24 ގަޑި އިރު ކަރަންޓެއް ނުލިބެ އެވެ. ހިތަދޫ ފުށްޓަރު ފަރާތު ހޭޅިފަށުގައިވާ ތަނަކަށްވުމާ އެކު ފެނުގެ މައްސަލަ ވެސް ވަރަށް ބޮޑެވެ. ވީމާ ކަމެއް ނެތް، ނަމެއްގައި ހަމައެކަނި ހޮސްޕިޓަލެއް ހުރުމުގެ ޝަކުވާ އޮތީ ވަރަށް ބޮޑުވެފަ އެވެ.
އައްޑޫ މީހުންނަކީ ގަމުގައިމ އިނގިރޭސީންގެ އަސްކަރީ މަރުކަޒެއް އޮތް ދުވަސްވަރު އެތާނގެ ހޮސްޕިޓަލުން ވަރަށް އެކަށީގެންވާ ބޭސް ފަރުވާގެ ހިދުމަތް ލިބިފައިވާ ބަޔަކަށްވީތީ އެވެ. މިއީ ގަމުގައި އިނގިރޭސީން ތިބި 20 އަހަރުގެ ދިގު މުއްދަތުގައި ވަރަށް އެކަށޭނެ ބޭސް ފަރުވާ އިން ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތުގެ ނިއުމަތް ލިބިފައިވާ ރައްޔިތެއް ދިރިއުޅުނު އަތޮޅެކެވެ.
މިހާ ހިސާބުން ކުރު ގޮތަކަށް ނަމަވެސް ގަމުގެ ހޮސްޕިޓަލް ސަރުކާރުން ބަންދު ކުރެއްވި ގޮތުގެ ވާހަކަ ދަންނަވާލުން މުހިއްމު ކަމުގައި ދެކެމެވެ. މި ވާހަކަ އަޅުގަނޑު ނަކަލު ކުރަނީ "ސުވާދީބު" މި ފޮތުގައިވާ އިބާރާތުންނެވެ.
އިނގިރޭސީން ގަން ދޫކޮށްލުމަށް ނިންމުމުން އައްޑޫ މީހުން އެންމެ ކަންބޮޑުވީ ގަމުގެ ހޮސްޕިޓަލުން ދެމުން އައި ބޭސް ފަރުވާގެ ހިލޭ އެހީ އާ މެދުގަ އެވެ. އެ ދުވަސްވަރު ތިބި ޒުވާނުންނަކީ މި ދެންނެވި ބޭސް ފަރުވާގެ ތެރެއަށް ވިހާ ބޮޑުވެ، ދުޅަހެޔޮ ސިއްހަތުގައި ދިރިއުޅުމުގެ ނަސީބު ލިބިފައިވާ މީހުންނެވެ.
އިނގިރޭސީ ސަރުކާރުން 20 އަހަރަށް ފަހު މި ހޮސްިޓަލް، 1982 އަކަފޫޓްގެ މިލްކުވެރިކަން ދިވެހިންގެ އަތްމައްޗަށް ދޫކޮށްލެއްވީ ފުލް އިކްޕްމަންޓާ އެކުގަ އެވެ.
ރަނިން ކޮންޑިޝަންގަ އެވެ. އަށްޑިހަ އެނދުގެ މި ހޮޮސްޕިޓަލްގެ އޮޕަރޭޝަން ތިއޭޓަރާއި އައިސީޔޫ އާއި ލެބޯރެޓަރީ އަދި އެކްސްރޭ ރޫމްގެ ހުރިހާ ސާމާނާ އެކުގަ އެވެ. ކެމިސްޓްގައި ހުރި ބޭހާ ވެސް އެކުގަ އެވެ. (ނުނިމޭ)
ނޯޓް: މިއީ ފޭދޫ އަލީ ފަހުމީ އަހުމަދު ސެޕްޓެމްބަރު 25، 2013 ގައި ނެރުއްވި "އައްޑޫ ގަން ހިންގުން" މި ފޮތެވެ.
"އައްޑޫ ލައިވް" ގައި މި ފޮތް ސިލްސިލާއެއްގެ ގޮތުގައި ޝާއިއު ކުރަން ހަދިޔާ ކުރެއްވި ކަމަށްޓަކައި، މި ނޫހުގެ ފަރާތުން ފަހުމީ އަށް ހާއްސަ ޝުކުރެއް އަރިސްކުރަމެވެ.