(މާޗް 7، 2014 ވަނަ ދުވަހުގެ ބަޔާ ގުޅޭ)
ތައުލީމުގެ ރެފިއުޖީން
ރައީސް މައުމޫން 1978 ވަނަ އަހަރު ވެރިކަމާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވި އިރު އަތޮޅުގައި ވަނީ ގަދީމީ ރަށްފުށުގެ ދިރިއުޅުމެވެ. މަސްވެރިންގެ ދަރިން މަހަށެވެ. ދަނޑުވެރިންގެ ދަރިން ދަނޑަށެވެ. ކަތީބުންގެ ދަރިން ކިޔަވަން މާލެއަށެވެ. ކުރާ އެއްވެސް ކަމެއް، ހެދޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނެތް ބަޔަކަށް ކިޔެވުމުގެ ބޭނުމެއް ވެސް ނެތީ އެވެ.
މާލޭގައި ހުރި ސަރުކާރުގެ ދެ ސްކޫލް ކަމުގައިވާ މަަޖީދިއްޔާ ސްކޫލާއި އަމީނިއްޔާ ސްކޫލުން ގްރޭޑް 10 ނިންމައި، ލަންޑަން ޖީސީއީ އޯ ލެވެލް އިމްތިހާން ހަދަމުންދާތާ އަހަރުތަކެއް ވެއްޖެ އެވެ.
ނަމަވެސް 1980 ގެ އަހަރުތައް ފެށުނު އިރު އެހާ ވަރަކުން ނުފުދެ އެވެ. އެގޮތުން 1972 ވަނަ އަހަރު ފެށުނު ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތަށް ބޭނުންވާ ވަޒީފާގެ އައު ބާޒާރެއް ހުޅުވިގެން ގޮސްފައިވެ އެވެ.
ވުމާ އެކު އެ ދާއިރާގެ ވަޒީފާތަކަށް ބޭނުންވާ މީހުންގެ ތައުލީމާއި ތަޖުރިބާ ބެލެވެން ފަށައިފި އެވެ. މު މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި މާލޭގެ ބައެއް އަމިއްލަ މަދަރުސާތަކުން ވެސް އޯ ލެވެލް އިމްތިހާން ހަދަން ފަށައިފި އެވެ.
އެ ދުވަސްވަރުގެ ދަރަޖައިން ގްރޭޑް 10 ނިންމާ ކުދިންނަކީ ތައުލީމީ ބޭފުޅުންނަށް ވި އެވެ. އެހެންކަމާ އެކު ސަރުކާރުގެ ވަޒީފާތަކުން އެ ދުވަސްވަރު ލިބުނު ކުޑަކުޑަ މުސާރަކޮޅުން ނުފުދޭތީ ސަރުކާރުގެ ވަޒީފާތަކަށް ބޭނުންވާ ފެންވަރު ހުރި ރަނގަޅު މުވައްޒަފުން ނުލިބެ އެވެ. އޭގެ ދަތިކަން އޮތީ އިންތިހާ އަށް ބޮޑުވެފަ އެވެ. ހާއްސަކޮށް މަސައްކަތުގެ ދާއިރާގަ އެވެ.
ނަމަވެސް ބަދަލުތަކެއްގެ ކޮޅުމަތި އޭރު އޮތީ ފެންނަން ފަށައިފަ އެވެ.
އަތޮޅުތަކުގައި އަޅުއްވައި ދެއްވި ބައެއް ކޮމިއުނިޓީ ސްކޫލްތަކުގައި ވަނީ ކިޔަވައި ދޭން ފަށައިފަ އެވެ. މިއީ ރައީސް އިބްރާހީމް ނާސިރުގެ ވެރިކަމުގައި ޔުނިސެފްގެ އެހީގައި އިމާރާތްކޮށް ދެއްވަން ފެށްޓެވި ސްކޫލްތަކެވެ. މިއީ ރާއްޖެތެރޭގެ ތައުލީމީ ހާލަތު ބަދަލު ވާން ފެށި ހިސާބެވެ.
ސ. އަތޮޅު ތައުލީމީ މަރުކަޒު (އައްޑޫ ކޮމިއުނިޓީ ސްކޫލް) ހުޅުވުނީ ޖެނުއަރީ 21، 1981 ގަ އެވެ. އެއީ ޔުނިސެފް ފަދަ ޖަމާއްތަކުން ރާއްޖޭގެ ސްކޫލްތައް ބިނާ ކުރުމަށާއި މުދައްރިސުން ތަމްރީނުކޮށް، ވަސީލަތްތައް ފުރިހަމަ ކުރުމަށްނ އެހީތެރިކަން ދޭން ފެއްޓެވި ދުވަސްވަރެވެ.
އައްޑޫގައި އިނގިރޭސީންގެ އަސްކަރީ މަރުކަޒު އޮތް 1956-1976 ދެމެދުގެ އަހަރުތަކުގައި ބާރަށް ހިންގަމުން އައި ސްކޫލްތައް ނުވަތަ މަދަރުސާ، މަކްތަބް ވަނީ މައުމޫންގެ ދައުރު ފެށުނު އިރު މުޅިންހެން ހުއްޓިފަ އެވެ. އިނގިރޭސީން ދިއުމަށް އައްޑޫގެ ހުރިހާ ކަމެއް ހުއްޓުމަކަށް އައަ އެވެ.
ވަޒީފާގެ ބޭނުމުގައި އަތޮޅުގައި ތިބިހާ ރަނގަޅު ބަޔަކުހެން ފުރަފުރައިގެން ދާން ޖެހުމުންނެވެ. އަތޮޅު ފަޅުވެ ދިޔަ މި އަނދިރި ދުވަސްވަރު ކިޔަވައި ދޭނެ މުދައްރިސަކު ނުވެގެން ކިޔަވާ ދިން ހުރިހާ ތަންތަން ބަންދު ކުރަން ޖެހުނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި މެދުނުކެނޑި ހިންގާތާ 30 އަހަރު، 25 އަހަރުވެފައިވާ މަދަރުސާ، މަކުތަބުތައް ވެސް ހުއްޓެވެ.
ރައީސް މައުމޫނަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައިގަތުމުގެ އެއް އަހަރު ކުރިން ބެލިފައިވާ ހިސާބުތަކުން ދައްކަނީ ރާއްޖެތެރޭގެ 6-12 އަހަރާ ދެމެދުގެ 9,217 ކުދިން ސްކޫލަށްދާ އިރު، 12,025 ކުދިން ސްކޫލަށް ނުދާ ކަމަށެވެ.
އައްޑޫގައި މި ފުރައިގައި ސްކޫލަށްދާ 1,592 ކުދިން ތިބި އިރު، ސްކޫލަށް ނުދާ ކުދިންގެ އަދަދު އިތުރު ވަނީ މި އުމުރުފުރައިގެ އެންމެ ބޮލަކުންނެވެ. އައްޑޫގެ އަށް މަދަރުސާއަކާއި 28 މަކުތަބުގައި 90 މުދައްރިސުން ކިޔަވައި ދެ އެވެ.
މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ހިތަދޫ އައްޑޫ އިންގްލިޝް ސްކޫލް (މިހާރުގެ ހިތަދޫ ސްކޫލް) އަކީ މުޅި ރާއްޖެތެރޭގައި ވެސް ހުރި ހަމައެކަނި އިންގްލިޝް މީޑިއަމަށް ކިޔަވައިދޭ ސްކޫލެވެ.
އިބްރާހީމް ނާސިރުގެ ވެރިކަމުގައި އުފެއްދެވި އެލައިޑް ހެލްތު ސާވިސަސް ޓްރޭނިން ސެންޓަރުން 1973 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ސިއްހީ ދާއިރާ އަށް ބޭނުންވާ އެކި ފަންނުގެ މީހުންނަށް ވަނީ ތަމްރީނު ދޭން ފައްޓަވާފަ އެވެ.
މިތަނުން ހެލްތު ވޯކަރުންނާއި ހެލްތު އެސިސްޓެންޓުންނާއި ނަރުހުން ތަމްރީނު ކުރަމުން ދިޔަ އެވެ. މިއީ ވަޒީފާގެ ތަމްރީނާއި ތަޖުރިބާ ހޯދައި ދިނުމަށް ރާއްޖޭގައި އުފެއްދެވި މިފަދަ ފުރަތަމަ ސެންޓަރެވެ. މިއީ މިއަދު އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ހެލްތު ސައިންސެވެ.
އެ ދުވަސްވަރު އައްޑޫ މީހުން މި އިންސްޓިޓިއުޓްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދައިފައެއް ނެތެވެ. އެހެން އެވީ ގަމުގައި އެ ދުވަސްވަރު އިނގިރޭސީންގެ ހޮސްޕިޓަލެއް ހުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.
އައްޑޫ މީހުން ބޭސް ފަރުވާ ހޯދަމުން އައީ އެ ހޮސްޕިޓަލުން ކަމަށްވާތީ އެވެ. ސަރުކާރުގެ އެއްވެސް ސިއްހީ އިދާރާއެއް އައްޑޫގައި ނެތުމާ ވެސް އެކުގަ އެވެ. (ނުނިމޭ)
ނޯޓް: މިއީ ފޭދޫ އަލީ ފަހުމީ އަހުމަދު ސެޕްޓެމްބަރު 25، 2013 ގައި ނެރުއްވި "އައްޑޫ ގަން ހިންގުން" މި ފޮތެވެ.
"އައްޑޫ ލައިވް" ގައި މި ފޮތް ސިލްސިލާއެއްގެ ގޮތުގައި ޝާއިއު ކުރަން ހަދިޔާ ކުރެއްވި ކަމަށްޓަކައި، މި ނޫހުގެ ފަރާތުން ފަހުމީ އަށް ހާއްސަ ޝުކުރެއް އަރިސްކުރަމެވެ.