ދިވެހި ގައުމީ އެއަރލައިން، "މޯލްޑިވިއަން" އިން ޖާގަ ނުދޭތީ މިރޯދަމަހު ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާނެ ތަކުކާރީ އާއި މޭވާކޮޅު ނުގެނެވި ތާށިވެދާނެކަމުގެ ބިރުހީވެފައިވާކަމުގައި އައްޑު އަތޮޅުގެ ވިޔަފާރިވެރިން ބުނަން ފަށައިފިއެވެ.
ހިތަދޫ އަދި ފޭދޫގެ، އަދި އެހެނިހެން ރަށްތަކުގެ ބޮޑެތި ވިޔަފާރިތަކުން ހާމަ ކުރާގޮތުގައި، މޯލްޑިވިއަން އިން ފާއިތުވެދިޔަ ތަނުގައި ވެސް، އަދި މިހާރުވެސް އިސްކަންދެނީ ހަމައެކަނި ޝަންގްރިލާ އާއި ހެރެތެރެއިން ގެންދާ ކާގޯ އެމީހުން ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް އުފުލާދިނުމަށެވެ. ރައްޔިތުން ތިބޭނީ ކައިގެން ބޮއެގެންތޯ ބަލާކަށް އެމީހުން ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ.
ވިޔަފާރިތަކުން އެތަކެއް ހާސް ޑޮލަރު ޚަރަދުކޮށްގެން އިމްޕޯޓްކުރާ މޭވާ އާއި ތަރުކާރީ ފަދަ ބާވަތްތަކަކީ އޭގެ ޒާތުގައި އެހާމެ އަވަހަށް ހަލާކުވެދާނެ (ޕެރިޝެބްލް) ތަކެއްޗެވެ. ތިންހަތަރު ދުވަސް މާލޭ އެއަރޕޯޓްގައި ބަހައްޓާފައި ގެންދާއިރު ދެބައިކުޅައެއްބައި ހުންނަނީ ހަލާކުވެފައެވެ. ބައެއް ޙާލަތްތަކުގައި އެއްކޮށް ހަލާކުވެފައެވެ.
ވިޔަފާރިތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުމުގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންނަށް މިކަމުގެ ސަބަބުން ކުރާނެ އަސަރުތަކާއި ދޭތެރޭ ވެސް ވިސްނާލަން ޖެހެއެވެ. މީގެ މާނައަކީ، ކެބެޖް ކިލޯއެއް 70 ނުވަތަ އައްޑިހަ ރުފިޔާއަށް އުފުލުމެވެ. އެހެން ނޫނީ [މިއޮއްފަދަ ތަހުޒީބު ޒަމާނުގައި] އެއްގޮތަކަށްވެސް ކާނެ ތަރުކާރީ ނުވަތަ މޭވާކޮޅެއް ނުލިބުމެވެ.
މިކަމަށް އެންމެ ރަނގަޅު ޙައްލެއް ހޯދައިވޭނީ އަދި ހޯދައިދޭން ޖެހެނީ އައިލެންޑް އޭވިއޭޝަނަށް ކަމުގައި އައްޑޫ ގިނަ ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ރައްޔިތުން ބުނެއެވެ.
މިހާރު ވެސް ވައިގެ މަގުން އައްޑުއަށް ގެންދާ ކާބޯތަކެއްޗަށް ކިލޯ އަކަށް 1.67 ޑޮލަރަށް ވުރެ ބޮޑު އެއްޗެއް ވިޔަފާރިތަކުން ޚަރަދުކުރެއެވެ. މީގެތެރެއިން ގާތްގަނޑަކަށް 0.55 ޑޮލަރު ދައްކަނީ ސީދާ މޯލްޑިވިއަން އަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މާލޭގައި ވިއްކާ ތަރުކާރީގެ ބާވަތްތަކަށް ޖުމްލަކޮށް ހޭދަވަނީ ބޮޑުވެގެން 0.80 ޑޮލަރެވެ. މީގެއިން ވެސް އަތޮޅުތެރޭގެ ފަރަގު ކިތަންމެހާ ބޮޑަކަށް އެންގިގެންދެއެވެ.
ދެން އޮތީ ކަނޑުމަގުން މުދާ އުފުލާނެ އެކަށީގެންވާ ދަތުރު ފަތުރުގެ ނިޒާމެއް ވެސް އައްޑުއޮތުގައި ނެތުމެވެ. ކަނޑުދަތުރު ކުރުމުގައި އުތުރަށް ވުރެ ދެކުނު އުޅެނީ ބޮޑުތަން ފަހަތުގައެވެ. ފަހަރުގައި މިކަން އައްޑޫގެ އެއަރޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލްކޮށްގެން ދަތުރުކުރުމުގެ ހުވަފެނާއި ގުޅުން ހުރެދާނެއެވެ.
ކޮންމެއަކަސް، މޯލްޑިވިއަން އިން ޗާޖް ކުރާ އާދަދާއި ގާތް އަދަދެއްގެ ފާއިސާ ނަގައިގެން، ހާލުދެރަ ބާ (ބޮއްކުރާ ސްޓައިލްގެ) އުޅަދުފަހަރުގައި މުދާ ގެންދިއުން މިއީ ހައިރާންވާވަރުގެ އަޖައިބެކެވެ. 300 ކިލީ މީޓަރުގެ ކުޑަ ރާސްތާއަކަށް ބަރަވެލި ސްޕީޑް 2-3 ދުވަސް ކަނޑުމަތީގައި ހޭދަކުރަންޖެހެވެ. ދޭތެރެއަކުން ޖެނެރޭޓަރު ނިވި، ފިނިކަންކެނޑި ދެވަނަފަހަރަށް ކަނޑުމަތީގައި ކުކުޅާއި އައިސްކްރީމް ގަނޑުކުރާ ފަހަރަކު ވެސް ދެއެވެ. ނޫނީ ކުކުޅާއި އައިސްކްރީމް އެއް ފުރިޖަކަށް ލައިގެން ވެސް ގެންއެވެ.
ނަތީޖާއަކީ ރައްޔިތުންނަށް ކުނި ކާތަކެތި ކާން މަޖުބޫރުވުމެވެ. އައްޑު އަތޮޅުގައި ވިއްކާ ހުރިހާ ކުކުޅަކީ ކާން އެކަށީގެން ނުވާތަކެތިކަން ހުރިހާ ރައްޔިތުންވެސް ދަނެއެވެ. އަދި އަގޮބޮޑުކޮށް ގަންނަ އައިސްކްރީމް ތަށިގަނޑު ވެސް އިންނަނީ ހަލާކުވެފައި (ކުކުޅާއި އައިސްކްރީމް އެކައްޗަކަށް ލުމުގެ ސަބަބުން ބެކްޓީރިއާއަށް ކޮންޓާމިނޭޓްވެފައި) ކަން ވެސް އެނެގެއެވެ. ކަން މިހެން ދިމާވުމުގައި ވިޔަފާރިތަކަށް ކުރެވޭނީ ކީއްހެއްޔެވެ؟ ސަރުކާރަކުން އަމުދަކުން ފަރުވާލެއް ނުބަހައްޓައެވެ.
އައްޑު އަތޮޅަކީ މާލެފިޔަވައި އެންމެ ބައިބޯ ސަރަޙައްދެވެ. ވިޔަފާރިތަކާއި ވާހަކަ ދައްކާލުމުން ދޭހަވީ އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމަކީ، މުޅި ސަރަޙައްދަށް، ހަފްތާއަކު މަދުވެގެން ގާތްގަނޑަކަށް 10 ޓަނުގެ ކާގޯ ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ފުއްދުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާކަމެވެ. އަދި ޝެޑިއުލް ދަތުރުތައް ހަފްތާއަކު އެއްފަހަރު ބާއްވަން ފަށައިފިނަމަ، މިޢަދަދު ދެގުނަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތް ކަމެވެ. އެއީ މިހާރު ނުގެންނަ ކިތަންމެ ބާވަތެއް ގަނެވުމުގެ ފުރުސަތު އޮތަތީއެވެ.
އެއްގޮތަކީ، މިޢަދަދީ (10 ޓަނުގެ ކާގޯއަކީ) ކުޑަ ކާގ-ފްލައިޓެއް ހަފްތާއަކު އެއްފަހަރު ފައިދާއާއިއެކު އޮޕަރޭޓްކޮށް ހިންގިދާނެ ފަދަ ޢަދަދަކަށް ވެފައި، ކާގޯ ވަކި ފްލައިޓެއްގައި އުފުލަން މޯލްޑިވިއަން އިން ފެށުމެވެ. ނުވަތަ އެފަދަ ކަމެއް ފަށަން ބޭނުންވާ ފަރާތަކަށް އެފުރުސަތު ކަމާއިބެހޭ ފަރާތްތަކުން ފަހިކޮށްދިނުމެވެ. ހިތާމައަކީ މޯލްޑިވިއަން އިން އަބަދުވެސް އިޚްރިޔާރުކުރަނީ، ދަތުރުވެރިންގެ ގޮޑިމަތީގައި ތަރުކާރީ ބާސްކެޓް ޖަހައިގެން ފަހަރަކު ދިހަ-ބާރަ ބާސްކެޓްގެ ރޭޓުން ކާގޯ އުފުލުމުގެ ބޯދާ އުކުޅުތަކަށް އިސްކަން ދިނުންކަމެވެ.
ދެވަނަ ގޮތަކީ، މޯލްޑިވިއަން އިން ޢާއްމުކޮށް ގަމަށް ދަތުކުރާ ޑޭޝް މޮޑެލްގެ ފްލައިޓްތަކީ އެއްވެސް ވަރަކަށް ކާގޯ އުފުލަން ފަސޭހަ އުޅަދަށް ނުވާތީ، މޯލްޑިވިއަންގެ އެއަރބަސް ފްލައިޓްގައި ހަފްތާއަކު އެއްފަހަރު ނަމަވެސް ޝެޑިއުލް ފްލައިޓެއް ބޭއްވުމެވެ. ޑޭޝްގެ ދުވާލަކު 4-7 ދެމެދުގެ އަދަދަކަށް ފްލައިޓް ގަމަށް ޖައްސާއިރު އެފްލައިޓްތަކުގައި ގިނަފަހަރަށް ގެސްޓް މީހާގެ ލަގެޖް ވެސް ނުގެންދެވެއެވެ. ސާފްބޯޑްގަނޑެއް ވެސް ނުގެންދެވެއެވެ. ލަގެޖް އަންނާނެ އިރެއްގެ އިންތިޒާރުގައި ގެސްޓް މީހާ ތާށިވެފައި އިންނަ މަންޒަރުވެސް މަދެއް ނޫނެވެ.
މޯލްޑިއަންގެ ޑޭޝް (ބޮޑު) އެއް ފްލައިޓް ޝެޑިއުލްކޮށް ބާއްވައި ދިނުމަށް އައްޑުއަތޮޅުގެ ވިޔާފާރިވެރިން އާދޭހާއި އެކު އެދެމުން ދެއެވެ. ނޫނީ މިރޯދަމަހާއި ދިމާކޮށް ހަފްތާއަކު އެއް ފްލައިޓް ބާއްވަލަދިނުމަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޙައްގުގައެވެ.
އޭގެ ސަބަބުން އައްޑު އަތޮޅުގެ އިގްތިސާދަށް ވެސް ހެޔޮ ބަދަލު އަންނާނެކަމަށް އެމީހުން ދެކެއެވެ. ޖާގައިގެ ދަތިކަމަށް ވެސް ޙައްލެއް ލިބުނީހެވެ. ގިނަ ޓޫރިސްޓުން ވެސް އުފުލޭނެއެވެ. އަދި މުސްތަގްތަބަލުގައި އެމީހުންގެ ވިޔަފާރިތައް އިތުރަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ޕްލޭންކޮށް ކޭޕޭސިޓީ އިތުރު ކުރެވޭނެއެވެ. ހަމަ އޭގެ ފައިދާ މޯލްޑިވިއަން އަށް ވެސް ކުރާނެއެވެ. ތަރައްގީއަކީ އެއީ އެވެ.