އެއްދުވަހަކު އިންޑިއާގެ ދިއްލީގެ ބޮޑު މިސްކިތުގައި މުސްކުޅިއަކު ފަތިސް ނަމާދު ކޮށްލައިގެން ނުކުމެ ސިޑިމަތީ އިށީދެލައިގެން އިނދެ ކިޔަމުން ދިޔައެވެ.
"ކަލޭތީ އަހަރެންގެ ކަލާނގެ އެއްނޫނެވެ. އަހަރެންމީ ކަލޭގެ އަޅެއް ނޫނެވެ. އެހެންވިއްޔާ އަހަރެން ކަލެއަށް ކިޔަމަންވާންވީކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ؟"
މިސްކިތުން ފައިބަމުންދާ މީހުންނަށް އެމަންޒަރު ފެނުމާއެކު ބައެއްމީހުން ބުނަމުން ދިޔައީ އޭނަ އޭނީ ދީނުން ބޭރުވެފައެވެ. އަނެއްބައި މީހުން ބުނަމުން ދިޔައީ އެއީ މޮޔައެކެވެ.
ނަމާދު ވަގުތު ޖެހޭއިރަށް އެމުސްކުޅި މީހާ މިސްކިތަށް އަރާ ނަމާދުކޮށްލައެވެ. އެއަށްފަހު އަނެއްކާވެސް އައިސް ހަމައެތާއިށީދެ ހަމަ އެހެން ކިޔަންފަށައެވެ. މަޢުރިބު ނަމާދުކޮށްގެން މިސްކިތުން ނިކުތް މީހަކަށް އެއަޑު އިވިގެން އެމުސްކުޅިމީހާޔާ ކައިރިވެލާފައި ބުންޏެވެ. "އޭ ބޭބޭއެވެ. ތިކިޔާ އެއްޗިހީގައި "ކަލޭ" އޭކިޔައި މުޚާޔާބު ކުރަނީ ކޮންފަރާތަކަށް ހެއްޔެވެ. ނޫނީ ތިހެން ތިކިޔަނީ ކޮންފަރާތަކަށް ރައްދު ކޮށްހެއްޔެވެ؟" އެހެން އެހުމާއެކު އެމުސްކުޅިޔާގާތަށް ހިނިއައެވެ. އަދި ބުންޏެވެ.
"ދިއްލީފަދަ ރަށަކުން ބުއްދިވެރިޔަކާ މިދިމާވީ އަދިކިރިޔާއެވެ. އެހެން އެއްވެސް މީހަކު އަހަރެން މިކިޔާ ބަނދިވަރުގެ "ކަލޭ" އޭކިޔައި މުޚާޠަބު ކުރަނީ ކޮންފަރާތަކަށްތޯ އެކަކުވެސް ނާހައެވެ. އަދި މިހުރިހާ ބަހެއް
ރައްދު ކުރަނީ ކޮންފަރާތަކަށްތޯވެސް ނާހައެވެ. ކޮންމެ މީހަކުވެސް ވިސްނަނީ މިހުރިހާ އެއްޗެއް އަހަރެން މިކިޔަނީ ހުސްޠާހިރުވަންތަ ﷲ އަށްކަމަށެވެ. ޙަޤީގަތުގައި އެހެން މިކިޔަނީ ﷲ އަށް ރައްދުކޮށެއް ނޫނެވެ. އެއަށްފަހު މުސްކުޅިޔާ އެޒުވާނާޔަށް މުޚާޠަބުކޮށް ބުންޏެވެ. "އަސްލު ކަލޭ ތި ސުވާލު ތިކުރީ ކަލޭތީ ވަރަށް ވިސްނާމީހެކެވެ. އަސްލު އަހަރެން އެބަސް މުޚާޠަބު ކުރީ އަހަރެންގެ ނަސުފަށެވެ. އަހަރެންގެ ނަފުސަށް މުޚާޠަބުކޮށް ކިޔަމުން މިދަނީ "އޭ ނަފްސާއެވެ. ކަލޭތީ އަހަރެންގެ ކަލާނގެ އެއްނޫނެވެ. އަހަރެންމީ ކަލޭގެ އަޅެއްނޫނެވެ. އެހެންވިއްޔާމު އަހަރެން ކަލެއަށް ކިޔަމަންވާންވީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ؟" އަހަރެން މާތްﷲ ށް ކިޔަމަންވާނަމެވެ.
ޒުވާނާ ސުވާލުކުރިއެވެ. ދެންއެންމެ ރަނގަޅެވެ. ބޭބެ އެހެން ތި ކިޔަނީ ކިހިނެއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބުގައި މުސްކުޅިމީހާ ބުންޏެވެ. "މިއަދު ފަތިސްނަމާދު ކޮށްގެން ބޭރަށް ނުކުތްތަނާހެން ހެނދުނުގެ ނާސްތާޔަށް ފޮނިފޮޅިއެއްކާން އަހަރެންގެ ނަފުސު ވަރަށް ބޮޑަށް މަޖުބޫރު ކުރުވިއެވެ. އެބަހީ ވަރަށް ކާހިތްވިއެވެ. އެހެން ވުމުން އަހަރެން ކިޔަންފެށީމެވެ.
"ކަލޭތީ އަހަރެންގެ ކަލާނގެ އެއްނޫނެވެ. އަހަރެންމީ ކަލޭގެ އަޅެއްނޫނެވެ. އެހެންވިއްޔާމު އަހަރެން ކަލެއަށް ކިޔަމަންވާންވީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ؟" އަހަރެން ޤަބޫލު ކުރާނީ ﷲ ގެ ބަސްފުޅެވެ. އަހަރެންގެ ނަސުފު އެފަދަކަމަކަށް އެދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު އަހަރެންގެ ނަފުސަށް ޖަވާބުދެނީ މިފަދައިންނެވެ."
އެންމެހައި ކިޔުންތެރިންނޭވެ. މިވާހަކައިން ޙާޞިލްކުރެވިދާނެ ޢިބުރަތާއިމެދު ވިސްނާލަމާ ހިނގާށެވެ. އާދެ! ނަފްސު އިޞްލާޙު ކުރުމަށް އެދޭ ކޮންމެ މީހަކަށް މިވާހަކައިގައި ރަނގަޅު ފިލާވަޅުތަކެއް ވެއެވެ. ޙަލާލު ނޫން ކޮންމެ އެއްޗަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް ދީނުގައި ވަނީ އަންގަވާފައެވެ. ނަމަވެސް ޙަލާލު ތަކެތިން ދުރުވުމަކަށް އިސްލާމްދީން ނާންގަވައެވެ. ނަމަވެސް ހިތަށް އެރިހާއިރަކު ނުވަތަ ހިތުހުރިހާ ގޮތަކަށް އެފަދަ ތަކެތި ބޭނުން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ބައެއް ފަހަރު އެތަކެތިން ދުރުހެލިވުމަކީ ނަފުސު ކޮންޓޯލުކުރަން ދަސްކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ.
ހަލާލު ކޮންމެ އެއްޗެއް ބޭނުންވާއިރަށް ހޯދަން އުޅެފިނަމަ އެމީހަކީ އެއްވެސް ކަމެއްގައި ޙައްދެއްނެއް މީހަކަށް ވާނެއެވެ. ވީމާ ހަލާލު ކަމެއްކަމުގިއިވިޔަސް ނުވަތަ ހަލާލު އެއްޗެއް ކަމުގިއިވިޔަސް އަތުގައި ހުރި ފައިސާއާއި، ހާލަތަށް ބެލުމަކާއި ނުލައި ޚަރަދުކުރާނަމަ އެންމެ ފަހު ވަގުތުގައި އޮންނާނީ ދަށްޗާ ކުރިމަތިލާންޖެހިފައެވެ. އަދި އޭނާ ވާނީ ނަފުސަށް އަޅުކަން ކުރާ މީހަކަށެވެ.
ވީމާ އެމުސްކުޅިޔާ ފަދައިން ހަވާ ނަފްސަށް ވިސްނައިދޭންވީ އަދި ނަފްސު އެދުނު ކަމުގައިވިޔަސް އެކަން ކޮށްދެވެން ނެއްކަމެވެ. ނަފްސު ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ދަސްކުރާށެވެ. ނަފްސަށް ބުނެދޭށެވެ.
"ކަލޭތީ އަހަރެންގެ ކަލާނގެ އެއްނޫނެވެ. އަހަރެންމީ ކަލޭގެ އަޅެއްނޫނެވެ. އެހެންވިއްޔާމު އަހަރެން ކަލެއަށް ކިޔަމަންވާންވީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ؟"